Mô Hình Và Kỹ Thuật Chăn Nuôi Lợn Hộ Gia Đình Hiệu Quả, Năng Suất Cao

Tại các vùng nông thôn Việt Nam, mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình vẫn là hình thức phổ biến do chi phí đầu tư thấp, phù hợp với năng lực kinh tế và nguồn thức ăn tận dụng từ nguồn thức ăn gia đình hàng ngày cũng như phụ phẩm sản xuất nông nghiệp.

Tuy nhiên, tình trạng giá cả lên xuống thất thường, phụ thuộc nhiều vào thương lái, thị trường khiến nhiều hộ chăn nuôi lao đao. Vì vậy, bà con cần thay đổi tư duy, đầu tư phát triển mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình ổn định, mang lại giá trị kinh tế cao, hướng tới những sản phẩm sạch và an toàn.

1.  Lưu ý trong cách lựa chọn heo giống

Lợn giống hiện nay trên thị trường có nhiều loại, mỗi loại sở hữu đặc trưng riêng về vóc dáng, sắc lông, hình dáng mõm và tai. Ví dụ: giống lợn Landrace có lông trắng, tai cụp che mắt, vai hẹp, thân mỏng cổ dài. Hay giống lợn Yorkshire Large White cũng là lông trắng nhưng vóc dáng lại cao to, dài đòn, tai thẳng, mõm cong…

Muốn có lợn giống tốt để nuôi, bà con cần tỉ mỉ chọn những con giống chất lượng. Tuy có nhiều giống lợn, nhưng tiêu chuẩn để chọn ra con giống tốt hầu như đều có công thức chung.

• Cách nuôi heo chọn lợn thịt: chọn những con mình dài, cân đối, bụng thon lưng thẳng, mông và vai nở, chân chắc, thẳng, da dẻ khỏe mạnh hồng hào, lông óng mượt, mắt lanh lợi, đi lại hoạt bát, háu ăn.
• Cách nuôi heo chọn lợn nái: ngoài ngoại hình giống như chọn lợn thịt, cần phải xem kỹ vú (có 12 vú, khoảng cách giữa 2 hàng vú gần nhau, không có vú đĩa) và bộ phận sinh dục.
• Không chọn những con còi cọc có bệnh hay khuyết tật như khoèo chân, úng rốn, có tật ở miệng, mũi…
• Chọn lợn giống nên tìm hiểu ký lý lịch của lợn mẹ, không nên chọn con giống lợn quá tơ (đẻ lứa đầu tiên) hoặc quá già (đẻ quá nhiều lứa). Chọn những con tính hiền, không hung dữ.

Lưu ý: Hãy đảm bảo đàn lợn giống bà con chọn đã được tiêm phòng đầy đủ các loại bệnh dịch tả, tụ dấu, phó thương hàn và lở mồm lông móng.

Nếu được, hãy chọn lợn giống từ bầy lợn con nhà mình hoặc các trại nuôi lợn có uy tín lâu năm. Không mua heo giống ở chợ và không mua nhiều giống từ nhiều nơi khác nhau cho cùng một lứa.

2.  Xây dựng, thiết kế chuồng nuôi heo thịt, heo giống

Về việc xây dựng, thiết kế chuồng nuôi heo thịt, heo giống phải dựa trên cơ cấu của đàn lợn, đặc điểm sinh lý của từng giống cũng như chu kỳ nuôi mà xác định quy mô xây dựng chuồng trại hợp lý để thuận tiện cho việc chăm sóc và đảm bảo vệ sinh phòng dịch.

Một số lưu ý trong mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình như sau:

• Cần xây chuồng kiên cố, cao ráo, thoáng mát, không ngập úng, độ nghiêng của nền là 3% để thuận lợi cho thoát nước. Cao hơn mực nước của sông ngòi gần đó ít nhất 0.5m.
• Nên sử dụng vật liệu cách nhiệt để lợp mái. Chuồng mát về mùa hè, ấm về mùa đông, lưu thông không khí, hạn chế thấp nhất tình trạng gió lùa và ánh nắng chiếu trực tiếp vào nền chuồng.
• Nên bố trí xa khu dân cư, các cơ sở công cộng.
• Đảm bảo ổn định nguồn cung cấp điện và nước cho chuồng.
• Thiết kế chuồng nuôi heo thịt/heo giống phải giao thông thuận tiện, dễ dàng vận chuyển con giống, thức ăn, vật tư và sản phẩm.
• Cần tính toán hiệu quả kinh tế khi thiết kế chuồng trại. Diện tích đảm bảo nhu cầu ăn ở của lợn và tiết kiệm được nguyên vật liệu cũng như sức lao động con người. Tận dụng nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để giảm phần nào chi phí xây dựng.

3.  Cách nuôi heo mang lại giá trị kinh tế cao khi áp dụng các tiêu chuẩn về thức ăn

Thay vì cho ăn thức ăn công nghiệp đắt đỏ, tốn kém thì mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình nên tận dụng thức ăn dư thừa, các phụ phẩm nông nghiệp như: cám gạo, ngô, đậu tương, bỗng rượu, rau bèo, dọc khoai, cá tạp, rau muống…để chế biến thành thức ăn cho lợn.

Thịt lợn được chăm sóc và cho ăn bằng hình thức này có chất lượng thơm ngon hơn, rất được lòng người tiêu dùng bình dân do thực phẩm sạch, giá hợp lý do tận dụng được phụ phẩm. Bà con có thể tự chế biến thức ăn bằng máy chế biến, cách này giảm được 60-70% chi phí chăn nuôi, lại có thể nuôi dài 7-8 tháng mà không lo thua lỗ.

Bên cạnh đó, bà con nông dân cũng cần chú ý một số yếu tố sau:

• Các loại thực phẩm thô, xanh phải được rửa sạch trước khi chế biến.
• Không dùng thức ăn bị ôi thiu, mốc, không rõ nguồn gốc hoặc quá hạn sử dụng.
• Nước uống cho lợn cũng phải là nước sạch (không dùng nước đục, nước ao hồ tù đọng hoặc nước giếng có hàm lượng sắt cao).
• Nên cho ăn đủ tiêu chuẩn và khẩu phần và thay đổi chế độ ăn phù hợp với sinh lý và sự phát triển theo từng giai đoạn của đàn lợn.
• Cho lợn ăn từng đợt tránh vung vãi n ra nền chuồng, ô nhiễm môi môi trường sống. Cho lợn ăn từ tinh đến thô để dễ tiêu hóa.
• Tập cho lợn ăn đúng cửa, theo giờ định sẵn để kích thích thèm ăn và nhanh tiêu.

4.  Phòng ngừa và điều trị các bệnh thường gặp ở lợn

Phòng ngừa và điều trị các bệnh cho đàn lợn rất quan trọng nhằm đảm bảo sản phẩm đầu ra chất lượng, hiệu quả kinh tế cao. Trong các tác động nội cảnh hay ngoại cảnh có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe đàn lợn, có thể kể đến như:

• Sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ, thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh.
• Thay đổi môi trường sống, hoặc do vận chuyển lợn đường dài.
• Chuồng nuôi chật chội hoặc nhốt chung với các gia súc khác.
• Thay đổi về sinh lý theo giai đoạn phát triển của cơ thể vật nuôi.
• Thức ăn, nước uống không hợp vệ sinh.
• Có ký sinh trùng sống ký sinh bên trong cơ thể lợn (giun, sán) hoặc bên ngoài (ruồi, ve, ghẻ), virus có hại xâm nhập vào cơ thể lợn.

Một số lưu ý để bà con thực hiện phòng tránh dịch bệnh cho mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình như sau:

• Đối với lợn giống trước khi đem về nuôi cần tiêm phòng lúc 8-12 tuần tuổi, sổ giun định kỳ và tiêm nhắc lại mỗi khi tới thời hạn khuyến cáo.
• Khi bà con phát hiện có bất kỳ con nào bị ốm, cần lập tức cách ly để theo dõi. Nếu lợn chết, cần đưa ra khỏi chuồng nuôi và thông báo với cán bộ thú y địa phương để có biện pháp kịp thời xử lý.
• Tuyệt đối bà con không thả rông lợn, không bán tháo lợn ốm, không mổ lợn ốm gần khu vực chăn nuôi và không cho gia súc, gia cầm khác ăn phụ phẩm của lợn bệnh.
• Hạn chế sử dụng các dụng cụ, trang thiết bị chưa được tẩy uế sát trùng từ khu vực có lợn ốm đến khu vực lợn khỏe. Hạn chế thấp nhất cho người và động vật lạ vào khu vực chăn nuôi.
• Chuồng trại cần quét dọn, tẩy uế, khử trùng thường xuyên. Thu gom rác, phân và các loại chất thải đến khu vực phân hủy riêng để giữ chuồng luôn sạch sẽ.
• Dụng cụ ăn uống, trang thiết bị liên quan đến chuồng trại chăn nuôi cần phơi dưới ánh mặt trời hoặc khử trùng bằng nước sôi. Phủ vôi bột xung quanh chuồng theo định kỳ.
• Kết nối và tham gia các nhóm, hợp tác xã thú y cộng đồng để nhận được tư vấn từ các cán bộ thú y.

Trên đây là hướng dẫn thiết kế chuồng nuôi heo thịt, heo giống theo mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình. Hy vọng với những thông tin hữu ích cung cấp trên bà con có thể tham khảo và áp dụng hiệu quả đảm bảo phát triển kinh tế bền vững.

Chúc bà con thành công!